Yeni Teknoloji Devi Adayı Metaverse Nedir?

Yeni Teknoloji Devi Adayı Metaverse Nedir?

Geleceğin interneti olarak nitelendirilen metaverse kavramını son zamanlarda sıkça duyar olduk. Peki metaverse nedir? İşte Facebook’un 10 bin kişiyi işe alacağı bu terim hakkında tüm detaylar:

Son zamanlarda “metaverse” kavramını duymayanınınız yoktur. Facebook’un da dahil olduğu birçok teknoloji devinin yatırım yapmaya başladığı bu kavram son zamanlarda oldukça popüler olmaya başladı. Peki Metaverse nedir?

Metaverse kavramını anlamak için öncelikli olarak kelimenin kendisine bakmalıyız. “meta” Yunancada “sonra, öte” anlamına gelen bir kelime. Meta kelimesi ve İngilizcedeki “universe” kelimelerinin birleştirilmesi ile türetilen Metaverse de “evrenötesi” anlamına geliyor.

Peki “evrenötesi” yani “Metaverse” terimi ile ne kastediliyor? Kısaca açıklamak gerekirse Metaverse, tüm dijital dünyaların birleştirilmesiyle oluşturulan kolektif bir sanal paylaşım alanına, yani içinde tüm dijital dünyaların bulunduğu kurgusal evrene verilen isimdir. Birçok insana göre, gelecekte oluşturulacak olan bu Metaverse’e sanal gerçeklik veya artırılmış gerçeklik yoluyla ulaşmak mümkün olacak.

Metaverse kavramından ilk olarak Neal Stephenson isimli yazarın Snow Crash romanında bahsedildi. Romanda gerçek insanların avatarlarının bulunduğu üç boyutlu sanal bir dünyaya Metaverse ismi veriliyordu. Bunun dışında bilim kurgu dünyasında birçok kez, bazıları Snow Crash’ten önce,  metaverse benzeri sanal dünyalardan bahsedilmişti.

Bunun en yakın zamandaki örneği, 2018 yılında beyaz perdeye de uyarlanan Ready Player One isimli kitaptır. Bu kitapta, insanlar sanal gerçeklik yoluyla dijital bir dünyada gerçek dünyada yaptıkları gibi zaman geçirebiliyorlar, etkileşim kurabiliyorlardı. Metaverse’e benzer olarak gösterilebilecek bir diğer örnek de Second Life isimli oyun olabilir. İnternet tabanlı sanal bir dünyada geçen bu oyunda kendi avatarınızı oluşturabiliyor, insanlarla etkileşim kurabiliyor ve gerçek hayatta yaptığınız şeyleri sanal olarak gerçekleştirebiliyorsunuz. İşte Metaverse’ün de bunlara benzer bir dijital evren olması planlanıyor.

Tüm dijital ortamların birleştiği sanal bir evren: Metaverse

Şu an insanlar zaten dijital platformlar yoluyla çevrimiçi olarak birbirleriyle iletişim kurabiliyorlar. Ancak Metaverse fikri, insan etkileşimlerinin boyutunu bundan çok daha farklı bir yere taşımayı planlıyor. İnsanlar, Metaverse sayesinde kendilerini, sanal gerçeklik veya artırılmış gerçeklik yoluyla dijital bir evren içinde bulabilecek ve bu evrenin içinde kaybolabilecekler.

Sanal gerçeklik teknolojisi şu an için çoğunlukla oyunlarda kullanılıyor. Ancak Metaverse, sanal gerçekliğin ve artırılmış gerçekliğin kullanımını önemli derecede genişletecek. Yani bu dijital evrende, muhtemelen üç boyutlu bir avatar yaratılarak; çalışmak, gezmek, oyun oynamak, konsere gitmek, alışveriş yapmak gibi birçok günlük aktiviteyi yerine getirmenin mümkün olması bekleniyor. Ancak bunların şu an için sadece bir hayal olduğunu belirtmekte fayda var.

Kripto para birimlerinin de metaverse’te önemli bir yeri olduğunu söylemeden geçmemek gerek. Zaten son aylarda artan NFT satışlarından haberiniz varsa metaverse’ün bunlarla olan bağlantısını tahmin edebilirsiniz. NFT olarak satılan birçok eser dijital dünyalarda korunuyor. Bu eserlerin de metaverse’te, sergilenmesi ve satılabilmesi planlanıyor. Metaverse, blockhain teknolojisi sayesinde sahip olunan herhangi bir sanal varlığı dijital evrende kullanabilme imkânını sağlayabilecek. Kısaca özetleyecek olursak kripto para birimleri, sanal bir ekonominin başarılı bir şekilde oluşmasına ve işlemesine olanak sağlayabilir.

Popüler metaverse projeleri

• Axie Infinity (AXS)
• Decentraland (MANA)
• Starlink (Starl)
• The Sandbox (SAND)
• Aavegotchi (GHST)
• Ufo Gaming (UFO)

Neden bu kadar popüler oldu?

Sanal dünyalar ile ilgili her sene bazı yeni trendler ortaya çıksa da kısa bir süre sonra bunlar unutuluyor. Ancak Metaverse kavramı ile ilgili bunu söylemek doğru olmaz.

Bunun ana sebeplerinden biri, birçok dev teknoloji şirketinin bu konuda duyduğu heyecan. Bu şirketler, eğer her şey beklendiği gibi giderse ve insanlar zamanlarını bu ‘alternatif evrende’ geçirmeye başlarsa diye geride kalmak istemiyor ve yeni yatırımlar yapıyor.

Facebook da buna yatırım yapan şirketlerin başında yer alıyor ve Metaverse için şunları söylüyor: “Metaverse, sizinle aynı fiziksel alanda olmayan insanlarla bir şeyler oluşturabileceğiniz, etkileşim kurabileceğiniz, keşfedebileceğiniz bir dizi sanal alan.”

Şirket, bu konudaki yatırımlarına 2014 yılında sanal gerçeklik teknolojisi üreticisi Oculus’u 2 milyar dolara satın alarak başlamıştı. Geçtiğimiz aylarda da “Horizontal Workrooms” isimli sanal ofislerini tanıtmıştı ve iş dünyasının Metaverse’e taşınabilmesi konusunda önemli bir adım atmıştı. Ayrıca Facebook, geçtiğimiz günlerde Metaverse inşası için 10.000 Avrupalı çalışan alacağını ve şirketin isminin Metaverse’e uygun bir şekilde değiştireceğini duyurmuştu: “Metaverse’ün yeni sosyal, ekonomik, yaratıcı fırsatların önünü açma potansiyeli bulunuyor. Avrupalılar da bunu başlatan insanlar olacak.”

Dev şirketin kurucusu Mark Zuckerberg de geçtiğimiz temmuz ayında Facebook’un bir Metaverse şirketi olmasını istediğini belirtmişti. Zuckerberg ayrıca, “Metaverse, insanlarla etkileşim kurabileceğiniz sanal bir ortam. Bunun mobil internetin geleceği olacağını düşünüyoruz.” ifadelerini sözlerine eklemişti.

Facebook dışında başka şirketler de Metaverse konusuna oldukça ilgili. Fortnite’ın geliştiricisi olan Epic Games’in CEO’su Tim Sweeney de uzun zamandır bu konu hakkındaki hevesini dile getiriyordu: “İnsanlar Metaverse yoluyla beraber oyun oynayabilecek, Netflix’ten film, dizi izleyebilecekler. Gerçek dünyaya çok benzer olacak.”

Fortnite, Roblox gibi oyunlar tam olarak Metaverse sayılmasa da bu kavrama uygun ögeleri barındırıyor. Fortnite son yıllarda ürün yelpazesini genişletmiş, oyun içinde marka etkinliklerine yer vermeye başlamıştı. Hatta ünlü rapçi Travis Scott’ın sanal bir konseri de Fortnite üzerinden gerçekleştirilmişti. Roblox da binlerce oyunun geniş bir ekosisteme bağlı olduğu bir platform. Burada oyunlar yaratılabiliyor veya farklı kullanıcılar tarafından oluşturulan oyunlar oynanabiliyor. Bu da metaverse’ün amacına benzer nitelikler barındırıyor.

Metaverse’ün son zamanlarda bu kadar popüler hâle gelmesinin bir sebebi daha var: COVID-19 pandemisi. Son bir buçuk yıldır hayatlarımızı etkisi altına alan pandemi sebebiyle hepimiz evimizde kalmak zorunda kalmıştık ve her şeyi dijital olarak halletmeye başlamıştık. Dijital etkileşimin artması sebebiyle metaverse kavramına duyulan ilgide büyük bir artış görülmeye başladı.

“İnternetin geleceği”

Metaverse’ün yalnızca oyunlar için olan bir evren olmayacağını, birçok işlevi yerine getirebileceğiniz bir sanal evren olduğunu söylemiştik. Teknoloji endüstrisinin önde gelen figürleri de oyunlar dışında heyecan duydukları birçok şeyin olduğunu söylüyorlar. Bu isimler metaverse’ün, gerçek zamanlı 3D grafiklere, kişiselleştirilmiş avatarlara, basmakalıp oyunlardan ziyade daha hedef odaklı sosyal etkileşimlere, insanlara ait sanal ortamların oluşturulabilmesine ve insanlara para kazandıran bir ekonomik sisteme sahip olmasını istiyorlar.

Kısacası metaverse, hayal edebileceğiniz çoğu şeyin sanal bir evrende yer almasını sağlayabilecek. Tim Sweeney, Mark Zuckerberg gibi insanlar da bu büyük veri tabanının sadece bir parçasını inşa ettiklerini belirtiyorlar. Bunu günümüzdeki internet gibi düşünebilirsiniz. Uzmanlara göre akıllı telefonlar 1980’li yıllardaki cep telefonlarına kıyasla neyse, metaverse de şu anın sanal gerçeklik teknolojisi için o. Yani metaverse düşünülenden çok daha geniş bir kavram.

Sonuç olarak metaverse, şu an için kulağa bilim kurgu gibi gelse de internetin geleceği olarak tanımlanıyor. Birçok insan bu konuya şüpheyle yaklaşsa da gelecekte her şeyin yapılabileceği sanal bir evrenin var olmasının heyecan verici olduğunu söylemek yanlış olmaz. Belki de ilerde bütün zamanımızı burada geçireceğiz ya da kim bilir belki de bu teknoloji o kadar fazla gelişecek ki metaverse’e bilinç aktarımı gibi durumlar söz konusu olacak. Bunların olup olmayacağını zamanla göreceğiz.

KAYNAKÇA:

https://tr.wikipedia.org/wiki/Metaverse

https://www.reuters.com/technology/what-is-metaverse-2021-10-18/

https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-58960465

https://www.theverge.com/22701104/metaverse-explained-fortnite-roblox-facebook-horizon